Osmanlı Padişahını Yıla Göre Bulun

Bu araç, elinizdeki bir Osmanlı belgesinin yazıldığı yılı girerek, o dönemde tahtta olan padişahı ve onunla ilgili bilgileri kolayca öğrenmenizi sağlar.

📅 Takvim Türleri Arasındaki Fark

Hicri Takvim: Ay takvimidir. 622 yılında başlar, dini işlemlerde kullanılır.
Rumi Takvim: Güneş takvimidir. 622 yılında başlar ama miladiye göre 584 yıl geridedir. Osmanlı’da mali ve idari işlemler için kullanılmıştır. 1 Mart’ta başlar.
Miladi Takvim: Bugün kullandığımız Gregoryen takvimidir. 1 Ocak’ta başlar.

“Bazı belgelerde tarihler eksik yazılır; binlik ya da yüzlük basamaklar düşürülür. Bu gibi durumlarda metnin içeriği, belgenin şekli ve dönemi dikkate alınarak gerçek tarih belirlenir.”
– Prof. Dr. Mübahat S. Kütükoğlu

📜 Osmanlı Padişahı Hesaplayıcı

Yıl giriniz:

Takvim türü:

📘 Osmanlı Belgelerinde Tarih Yazımı

📌 Tarihlerin Kısaltılması ve Eksik Yazımı:

“22 S 194” → 22 Safer 1194 Hicri
“17 CA 47” → 17 Cemaziyelevvel 1147 Hicri
“24 Şaban sene 6” → 24 Şaban 1006, 1106 veya 1206 Hicri (bağlama göre belirlenir)

📎 Bu eksiklikler nasıl tamamlanır? Belgenin:

İçeriği ve konusu
Yazı tipi (örnek: rik’a, nesih…)
Geçen padişah ismi veya mühür
Diğer tarihlerle (rûmî, miladi) karşılaştırma

🗓️ Hicri ve Rûmî Takvimlerin Birlikte Kullanımı:

✅ Genel Kural:

Eğer bir belge hem Hicri hem de Rûmî tarih içeriyorsa, bu belge kesinlikle 1256 H / 1840 M yılından sonradır.

Bu ne anlama gelir?

Belgede şöyle bir tarih görürseniz:

\”208\” – ve binlik belirtilmemişse
ve yanında Rûmî tarih varsa veya belge geç Osmanlı dönemi hattıyla yazılmışsa

✅ O zaman:
\”208\” yılı 208 H veya 1208 H olamaz!
Bu büyük ihtimalle 1308 H’dir. Çünkü belge çift takvimlidir ve Rûmî, 1256 H’den önce kullanılmazdı.

Örnek:

Belgede şu yazıyor:

28 Şevval 209
12 Mart 208

12 Mart 208 Rûmî = yaklaşık 12 Mart 1320 Rûmî = 1904 Miladi
Bu durumda 209 yılı da kesinlikle 1309 H demektir.

📅 Osmanlı Belgelerinde Kullanılan Tarih Türleri

Tarih Türü	Açıklama
Hicrî (Kamerî)	Ay esaslı takvim. Dini ve geleneksel işlemler için kullanıldı.
Rûmî (Mâlî)	Güneş esaslı. 1840’tan itibaren mali ve idari belgelerde kullanıldı.
Miladî	Gregoryen takvimi. Özellikle dış ilişkilerde ve geç dönemde resmi hale geldi.
İkili Tarihler	Hicrî + Rûmî veya Hicrî + Miladî birlikte yazılırdı.
Üçlü Tarihler	Hicrî + Rûmî + Miladî. Genelde diplomatik belgelerde görülür.
Eksik Yazılan Tarihler	Binlik veya yüzlük hanesi yazılmadan bırakılan tarihler. Örn: 22 S 194 → 1194 Hicrî.
Arapça Kalıplı Tarihler	Tamamen Arapça kalıpla yazılan tarihler. Örn: “yevmü’l-ısneyn fî şehr-i Şa‘bân”
Onluk Bölünmüş Tarihler	Evâil-i, evâsıt-ı, evâhir-i gibi ay bölümleriyle ifade edilen tarihler.
Gurre / Selh	Gurre: ayın ilk günü, Selh: ayın son günü anlamında kullanılırdı.

“Bazı belgelerde ’22 S 194′ gibi tarihlerin bin haneleri, bazılarında ise ’17 CA 47′ veya ’24 Şaban sene 6′ gibi yalnızca birler hanesi yazılmıştır. Bu gibi hâllerde tarih, belge ekleri, muamele kayıtları, hattın biçimi gibi unsurlar dikkate alınarak belirlenmelidir.”
– Prof. Dr. Mübahat S. Kütükoğlu